Baserritarren “estimazioa”

Aurreko artikuluetan sarritan aipatu dut Euskadin onartu berri den fiskalitate berriak zer

nolako iraultza suposatuko duen baserri munduan.

Gipuzkoa eta Bizkaiako baserritarrek, orain arte (aurtengo erernta kanpaina da

azkenekoa), modulu sistemaren bitartez tributatzen zuten, Arabakoak aldiz, estimazio

zuzeneko sistemaren bitartez. Hemendik aurrera, datorren urteko udaberrian gauzatuko

den errenta kanpainan, elkarte autonomoko baserritar guztiek estimazio zuzenean

tributatuko dute. Estimazio zuzena erraztuan, automatikoki, aurrez ezer esaten ez

badute edota estimazio zuzena arruntean, amortizazio haundiko ustialekuen kasuan

batipat,otsailak 28 baino lehen Ogasunari hala jakinarazten badie.

Ez naiz luzatuko modulu sistemak dituen onurak azaltzen eta sistema berriaren

berezitasunak edo eragozpenak, neuk diodan iraultza ez baitago presio fiskala izugarri

haziko delako (orokorrean igoera bat izango bada ere) baizik eta, estimazio zuzeneko

sistemak eragiten dituen kudeaketa aldaketak eta bide batez, etxeko ohitura aldaketa

Aste honetan izan gara Aiako herrian fiskalitate berria azaltzen eta iritzia eman baino,

informazioa eskeintzeko asmoz, ondoren zehaztuko ditut bertan botatako aholkuak,

baserritarraren batentzat baliogarri izan daitekeelakoan.

 

Lehen lehenik, baserrian, norberaren edota familiako kudeaketa eta ustialekuko

kudeaketa bereiztea eta horretarako lagungarri izan daiteke, ustialekuko iharduerako

sarrera eta irteerak jasoko dituen kontu korronte berezia zabaltzea.

Ildo beretik jarraituz, ustialekuko kudeaketari dagozkion gai guztiak ustialekuko

titularraren izenera pasatu, hau da, ustialekuko sarrerak titulararren izenean datozten

bezala, iharduerari dagozkion gastuak ere titularraren izenera transferitu. Sarri

askotan, ustialekuko titularra andrea izan arren, gastuak (pentsua, argia, ura, gasoila,

kanpoko profesionalen zerbitzuak, etb) senarraren izenean datoz eta horrek sekulako

arazoak eragin ditzazke Ogasunaren aurrean. Kasu bera gertatu ohi da, ustialekua

gazteren baten izenean jarri arren, kontratuak eta fakturak gurasoen izenean jarraitzen

Ustialekuko kudeaketari dagozkion faktura guztiak gorde eta bere ekoizpena

saltzerakoan fakturak jaso eta sortu, nola ez, salmenta zuzenean ere (ez banan banan

baizik eta hilean behin egindako salmentak jasoko dituen faktura bat).

Ustialekuko kontabilitate liburua eratu eta osatu, sarrerak, gastuak, inbertsioak eta

kutxako izakinak isladatuz. Eta... ezer gehiagorik ez!. (azkeneko hau txantxa zen).

Onartutako fiskalitate berriak badu baserritarrekiko begirunea eta neurri haundi

batean, sektoreak mahaigaineratutako eskakizunak bereganatzen saiatu da, eta

horren islada dira bai estimazio zuzena erraztuan (xinplifikatuan) jasotzen den

justifikazio zaileko %35eko portzentaiko kenkaria (gogoratu, orain arte moduluetan

tributatzen zuten beste gainuntzeko iharduera ekonomikoek %10eko kenkaria izango

dutela) eta nola ez, hainbeste kezkatzen zituen, baserritarrek jasotako laguntza

zuzenen trataera fiskala, Europatik jasotzen duten zatia %100ean salbuetsita geratuko

baita, hau da, baserritarrek jasotzen duten “pago unikoa” salbuetsita geratuko da.

Gogoratu ere, Europako nekazal politika amankomunaren bigarren zutabean jasotako

programak, Europako erakunde eta tokiko erakunde artean kofinantziatuak daudela

(bataz beste, %50ean) eta honenbestez, laguntza linea hauetan (inbertsio planak,

agroambientalak, mendiko kalteordainak, etb), salbuespena, Europatik datorren zatira

mugatuko dela.

Beraz, esan bezala, aldaketa hemen dugu, urte haseratik indarrean eta baserritarrek,

aldaketa bereganatu ondoren, neurriak hartzeko urte osoa dute, ahaztu gabe, azkar

ibiltzeak beren mesedetan doala.

Bide malkartsu honetan baserritarrak izango du lagun ugari, hala nola, sindikatuak,

kudeaketa zentruak, elkarteak, etb baina hala ere, komenigarri litzake, Aldundiaren

partetik ere jarrera proaktiboa agertzea eta heuren baliabide guztiak herritarren

zerbitzura jartzea.